Zastarelost poreza - prestanak obaveze - otpis duga
Pitanja iz ove oblasti koja advokati u Beogradu i Srbiji često dobijaju:
- Kada nastupa zastarelost poreza?
- Da li zastarevaju poreske obaveze za 5 godina ili se računa apsolutni rok od 10 godina?
- Da li postoji neki zakonski rok za koliko vremena ti doprinosi i porez zastarevaju i da li može da se traži otpis po osnovu zastarelosti?
- Kada nastupa zastarelost poreza na prihod od samostalene delatnosti?
- Pod kojim uslovma nastaje zastarelost poreza na prenos apsolutnih prava?
- neka od osatlih pitanja se tiču i zasatarelosti poreza na kapitalnu dobit, poreza na imovinu fizičkih lica, poreza na salseđe i poklon ili poreza na oružije.
Pojedine vrste poreza, i drugih fiskalnih nameta uređuju posebni propisi, ali glavni zakon koji uređuje pitanja utvrđivanja i naplate poreza jeste Zakon o poreskom postupku i poreskoj administraciji.
Doprinosi ne zastarevaju po zakonu.
Zakon o poreskom postupku i poreskoj administraciji u Članu 114e kaže:
„Odredbe ovog zakona kojima se uređuje zastarelost prava na utvrđivanje, naplatu i povraćaj, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja ne primenjuju se na doprinose za obavezno socijalno osiguranje.“
Što se tiče zastarelosti poreza isti zakon u Članu 114 predvidja:
„Pravo Poreske uprave na utvrđivanje i naplatu poreza i sporednih poreskih davanja zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče.“
Međutim prema članu 114d:
„Zastarelost se prekida svakom radnjom Poreske uprave preduzetom protiv poreskog dužnika u cilju utvrđivanja i naplate poreza i sporednih poreskih davanja, odnosno radnjom poreskog obveznika preduzetom u cilju ostvarivanja prava na povraćaj, poreski kredit, refakciju i refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja i povraćaj sporednih poreskih davanja.
Posle prekida zastarelost počinje teći iznova, a vreme koje je proteklo pre prekida ne računa se u rok za zastarelost.“
Poreska uprava često šalje opomene koje dužnik ne mora ni da primi i time oni prekidaju zastarelost, pa se rok od 5 godina opet računa.
Sa druge strane prema članu 114ž istog zakona utvrđuje se da je apsolutni rok zastarelosti u kom mora nastupiti zastarelost poreza 10 godina:
„Pravo na utvrđivanje, naplatu, povraćaj, poreski kredit, refakciju, refundaciju kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza, uvek zastareva u roku od deset godina od isteka godine u kojoj je porez trebalo utvrditi ili naplatiti, odnosno u kojoj je izvršena preplata, osim ako ovim zakonom nije drukčije propisano.„
Međutim i nakon ovog roka od deset godina dužnici često imaju teškoća da otpišu zastareli poreski dug, te da se oslobode poreske obaveze.
Važno je napomenuti da fizička lica, kao i preduzetnici i ortaci u ortačkom društvu, odgovaraju za svoje poreske obaveze celokupnom svojom imovinom, kao i da se na neplaćene iznose poreza zaračunavaju kamate, koje nekada mogu i prevazići iznos glavnog poreskog duga.
I pored postojanja instituta zastarevanja poreza, retki su slučajevi da se pojedinac oslobodi svoje poeske obaveze za koji ga država tereti.
Zato je preporuka advokata da se poreske obaveze, kao i obaveze za doprinose za socijalno i penzijsko osuguranje blagovremeno plaćaju.
Advokatska kancelarija Vladisavljević